Historia komputerów i programowania

10/07/2022 Blog, Ciekawostki, Komputery

Co prawda podróże w czasie (przynajmniej na ten moment…) nie są możliwe, ale jest kilka sposobów na częściowe “przeniesienie się w przeszłość”. Rozwój technologii umożliwił nam gromadzenie danych na nieznaną przedtem skalę, w dużo prostszy i szybszy sposób.

Dzięki komputerom i zapisanych na nich zdjęciach, nagraniach, aplikacjach, piosenkach i każdej innej formie w jakiej można gromadzić dane, możemy wrócić do dowolnej chwili z przeszłości. Wystarczy wyświetlić na ekranie monitora zdjęcie ze ślubu swoich dziadków i dzięki temu jednemu… no może dwóm kliknięciom przenosimy się o 60 lat wstecz, do momentu, w którym jeszcze nas nawet nie było na świecie.

Prawie jak w „Powrocie do przyszłości”.

Dzięki rozwojowi internetu możemy cofnąć się w czasie nie tylko do wydarzeń z naszego otoczenia, ale do takich, które działy się tysiące kilometrów od nas, a jak się uprzeć, to nawet poza naszą planetą.

Z drugiej strony mamy smartfony, dzięki którym możemy cofnąć się tak długo w przeszłość i tak daleko od obecnej lokalizacji jak tylko chcemy, a to wszystko czekając w kolejce do lekarza, albo stojąc w korku.

Co ciekawe, to nawet nie jest najważniejsza funkcja tych urządzeń.

Z pomocą poniższego wpisu, czyli z pomocą swojego komputera cofniemy się w czasie żeby prześledzić historię komputerów. Tym samym udało nam się stworzyć incepcje (albo poprawnie po polsku – rekurencje).

Opiszemy tutaj historię komputerów (co za tym idzie programowania) i uzupełnimy ją wizualnie starymi reklamami komputerów i komponentów komputerowych.

Spis treści

1. Giant Brain, czyli pierwszy komputer w historii | ENIAC

1.1. Electronic Numerical Integrator And Computer (ENIAC)

1.2. Historia wykorzystania pierwszej programowalnej maszyny obliczeniowej

1.3. Jaka była moc obliczeniowa pierwszego komputera?

1.4. ENIAC, czyli komputer za prawie 2 biliony PLN

2. Stare reklamy komputerów i komponentów komputerowych

2.1. Rynek komputerów w latach 80 XX wieku

2.2. Najlepiej sprzedający się komputer w historii | Commodore 64

2.3. Pierwszy Macintosh od Apple

4. I na koniec jeszcze kilka reklam...

4.1. Galeria reklam

Giant Brain, czyli pierwszy komputer w historii | ENIAC

Zacznijmy od początku, czyli od pierwszego komputera.

Niestety nie znaleźliśmy nigdzie jego reklamy (prawdopodobnie nigdy nie istniała), ale postaramy się go zobrazować w innej formie.

Electronic Numerical Integrator And Computer (ENIAC)

Pierwszy programowalny elektroniczny komputer cyfrowy ogólnego przeznaczenia (przez prasę nazywany Giant Brain), zbudowany w czasie II wojny światowej w Stanach Zjednoczonych. Za jego stworzeniem stało szereg inżynierów i naukowców pod przewodnictwem Hermana Goldstine’a (Amerykański naukowiec, Doktor w dziedzinie Matematyki i wykładowca na Uniwersytecie Chicago).

Budowa ENIAC:

zajmował 167 m2 powierzchni,
składał się z 42 szaf z blachy stalowej,
sięgał ponad 2,4 metra wysokości,
mierzył 24 metry długości,
a jego waga przekraczała 27 ton.

Historia wykorzystania pierwszej programowalnej maszyny obliczeniowej

W czasie swojego aktywnego działania ENIAC zmieniał swoje przeznaczenie i lokalizację. Był wykorzystywany zarówno do działań wojskowych jak i naukowych.

1945

Labolatorium Badań Balistycznych

Komputer był dedykowany dla Labolatorium Badań Balistycznych Wojska Stanów Zjednoczonych. Trafił tam 10 Grudnia 1945 roku, a jego pierwszym zastosowaniem było badanie możliwości wykorzystania broni termojądrowej.
1946

Uniwersytet Pensylwania

15 Lutego 1946 roku został uroczyście zademonstrowany i poświęcony na Uniwersytecie Pensylwania.
1946

Korpus Ordynansów

W Lipcu 1946 został zaakceptowany przez Korpus Ordynansów Armii Stanów Zjednoczonych.
1946

Zatrzymanie projektu

9 Lipca 1946 ENIAC został zamknięty w celu przeprowadzenia remontu i modernizacji.
1947

Aberdeen Proving Ground

29 Lipca 1947 komputer został włączony i przeniesiony na poligon Aberdeen Proving Ground w stanie Maryland. Działał tam nieprzerwanie do 2 Października 1955 roku, do godziny 23:45.
2022

Moore School of Electrical Engineering

Obecnie niektóre części ENIAC można zobaczyć w Moore School of Electrical Engineering na Uniwersytecie Pensylwania.

Jaka była moc obliczeniowa pierwszego komputera?

Tłumaczenie

Elektroniczny Integrator Numeryczny i komputer (ENIAC)

1. Wprowadzenie. Naszym celem jest przedstawienie na następnych stronach krótkiego opisu ENIAC i wskazanie rodzajów problemów, do których można go wykorzystać. Ta elektroniczna maszyna obliczeniowa ogólnego przeznaczenia została niedawno upubliczniona przez Army Ordnance Department, dla którego została opracowana przez Szkołę Inżynierii Elektrycznej Moore’a. Maszyna ta została opracowana głównie w celu obliczania tabel strzelniczych dla sił zbrojnych. Jej konstrukcja jest jednak na tyle ogólna, że pozwala na rozwiązywanie dużej klasy problemów numerycznych, których nie dałoby się rozwiązać za pomocą bardziej konwencjonalnych narzędzi obliczeniowych.

Aby w prosty sposób uzyskać dokładność wystarczającą do obliczeń naukowych, ENIAC został zaprojektowany jako urządzenie cyfrowe. Urządzenie to normalnie obsługuje liczby 10-cyfrowe wyrażone w systemie dziesiętnym. Jest jednak tak skonstruowany, że możliwe są operacje na liczbach 20-cyfrowych.

Maszyna jest automatycznie sekwencjonowana w tym sensie, że wszystkie instrukcje potrzebne do wykonania obliczeń są jej wydawane przed rozpoczęciem obliczeń. Poniżej zostanie pokazane, jak te instrukcje są przekazywane maszynie.

2. Opis maszyny jako całości. Maszyna jest dużym zespołem w kształcie litery U, składającym się z 40 paneli, które łącznie zawierają około 18 000 lamp próżniowych i 1500 przekaźników. Panele te są zgrupowane w 30 jednostkach, z których każda wykonuje jedną lub więcej funkcji wymaganych dla automatycznej maszyny obliczeniowej.

Jednostki zajmujące się głównie operacjami arytmetycznymi to 20 akumulatorów (do dodawania i odejmowania), mnożnik oraz kombinacja dzielnika i pierwiastka kwadratowego.

Liczby są wprowadzane do ENIAC za pomocą jednostki zwanej stałym nadajnikiem, która działa w połączeniu z czytnikiem kart IBM. Czytnik skanuje standardowe karty perforowane (mieszczące do 80 cyfr i 16 znaków) i powoduje, że dane z nich są zapisywane w przekaźnikach umieszczonych w stałym przetworniku. Stały przetwornik udostępnia te liczby w postaci sygnałów elektrycznych, gdy są potrzebne. Podobnie, wyniki obliczone w ENIAC mogą być wytłoczone na kartach przez zespół drukarki ENIAC współpracujący z dziurkaczem kart IBM. Tabele mogą być automatycznie drukowane z kart za pomocą tabulatora IBM.

Wymagania maszyny dotyczące pamięci numerycznej są spełniane na kilka sposobów. Trzy zespoły tablic funkcyjnych zapewniają pamięć danych tabelarycznych. Z każdą tablicą funkcyjną związana jest przenośna matryca funkcyjna z przełącznikami, na których można ustawić 12 cyfr i 2 znaki dla każdej ze 104 wartości zmiennej niezależnej. Pamięć tablicy funkcyjnej, choć przeznaczona głównie do przechowywania funkcji tabelarycznych, może być wykorzystywana dla dowolnych liczb znanych przed rozpoczęciem obliczeń. Przełączniki dla 20 cyfr i 4 znaków na przetworniku stałym mogą być również używane dla takich liczb.

ENIAC działał w systemie dziesiętnym, operując liczbami dziesięciocyfrowymi, dodatnimi lub ujemnymi, z ustalonym położeniem przecinka dziesiętnego. Jego szybkość to:

5000 dodawań/odejmowań takich liczb na sekundę,
400 mnożeń na sekundę,
50 dzieleń na sekundę.

W razie potrzeby maszyna mogła pracować na liczbach podwójnej precyzji (dwudziestocyfrowych) o zmiennym miejscu położenia przecinka dziesiętnego.

W takim wypadku działała wolniej, a pojemność pamięci odpowiednio malała.

Był to ogromny skok prędkości obliczeniowej, w porównaniu z dostępnymi do tej pory maszynami elektromechanicznymi, które działały w przybliżeniu 1000x wolniej. Kolejnym ogromnym plusem ENIAC była programowalność tych obliczeń.

Był on więc również początkiem dla szeroko pojętego programowania.

W porównaniu z dzisiejszymi smartfonami (i to takimi słabszymi) ENIAC był średnio 50 tys. razy wolniejszy…

i tyle samo razy cięższy.

ENIAC, czyli komputer za prawie 2 biliony PLN

Produkcja pierwszego komputera kosztowała 487 000 USD – to już całkiem sporo, ale w nagłówku widnieje dużo wyższa kwota. Już wyjaśniamy dlaczego.

Przełóżmy to sobie na dzisiejszy kurs Dolara Amerykańskiego

1. W podstawowym (bardzo przybliżonym) przełożeniu 1 USD w 1946 roku był wart dzisiejsze 17,5 USD.

2. Po zastosowaniu prostej matematyki wychodzi nam, że ENIAC mógłby kosztować dzisiaj ponad 8,5 MLN USD.

A następnie na PLN

1. W dniu pisania artykułu (23.06.2022) cena 1 Dolara Amerykańskiego wynosi 4,49 Polskich Złotych.

2. Wychodzi nam z tego ponad 38 MLN PLN za jeden komputer.

3. Komputer 50 tys. razy wolniejszy niż dzisiejsze smartfony z niższej pułki.

Na koniec przełóżmy to w takim razie na dzisiejsze urządzenia mobilne

Skoro jeden komputer, który jest 50 000 razy gorszy niż obecne telefony, to możemy na spokojnie zakładać, że wyprodukowanie komputera o mocy obliczeniowej urządzenia, na którym czytacie w tym momencie nasz wpis kosztowałoby w 1946 roku…

1 900 000 000 000 Polskich Złotych

To prawie tyle samo co całe polskie PKB za 2021 rok.

Oczywiście są to tylko bardzo luźne przeliczenia, nieoparte prawie żadną wiedzą z zakresu ekonomii, ale z pewnością nadają się do zarysowania jak wielki przeskok technologiczny nastąpił w przeciągu niespełna 80 lat.

Jest to też dowód na to, że nic nie starzeje się szybciej od technologii.

Stare reklamy komputerów i komponentów komputerowych

Po szczegółowym zarysowaniu historii pierwszego komputera czas przejść dalej.

W dalszej części artykułu zebraliśmy trochę starych reklam komputerów i komponentów komputerowych. W ten sposób pokażemy historię rozwoju komputerów, w taki sam sposób, w jaki była obserwowana na bierząco przez wielu ludzi.

Za pomocą pierwszych stron gazet.

Przeglądając historyczne reklamy komputerów, zauważycie jak duże zmiany zaszły od lat 50 ubiegłego wieku, kiedy ogromne komputery były przeznaczone tylko dla użytkowników przemysłowych i biznesowych, do czasów, gdy stały się wszechobecne dla przeciętnego konsumenta.

Rynek komputerów w latach 80 XX wieku

Komputery produkowane i wprowadzane na rynek w latach 80 XX wieku szczególnie przyczyniły się do wzrostu swojej popularności i pokazały drogę rozwoju, dzięki której dzisiejsze komputery wyglądają, tak jak wyglądają.

Komputery stawały się coraz bardziej atrakcyjne i przyjazne dla użytkownika, ponieważ kupowało je coraz więcej osób.

Gdy lata osiemdziesiąte dobiegały końca, rzadko które gospodarstwo domowe nie posiadało komputera osobistego. Ludzie używali ich do grania w gry i wielu innych rzeczy, takich jak rozmawianie z innymi w sieci biurowej.

Lata 80. stanowiły idealny pomost między początkiem rewolucji w dziedzinie komputerów osobistych w latach 70. a rozkwitem komputerów w latach 90.

Producenci komputerów tworzyli modele o coraz większych możliwościach, z których każdy mógł skorzystać.

Dzięki ich projektom technologicznym i ciężkiej pracy następna dekada stała się tym, co wielu określa mianem „Ery komputerów osobistych„.

Najlepiej sprzedający się komputer w historii | Commodore 64

W 1982 roku Commodore 64 szturmem podbił Stany Zjednoczone ze względu na swoją cenę i nowe możliwości, jakie oferował. Poza niespotykaną ceną 400 dolarów (co było w tamtych czasach bardzo niską ceną za komputer osobisty), posiadał również 64 Kb pamięci RAM.

Taka ilość pamięci RAMu znacznie przewyższała wszystkie poprzednie modele i była jednym z głównych czynników, które sprawiły, że Commodore 64 został najlepiej sprzedającym się modelem komputera wszechczasów i utrzymał ten status do dnia dzisiejszego.

Księga Rekordów Guinnessa podaje, że C64 jest najlepiej sprzedającym się modelem komputera wszechczasów. Szacunkowe dane wskazują na od 10 do 17 milionów sprzedanych egzemplarzy.

Pierwszy Macintosh od Apple

W 1984 roku na rynku komputerów osobistych pojawił się komputer Apple Macintosh. Za 2500 USD użytkownicy komputerów mogli nabyć Apple sprzęt, który miał kilka dodatkowych funkcji w porównaniu z komputerami z poprzedniej dekady.

Apple Macintosh, zaprezentowany w reklamie podczas Super Bowl w 1984 roku, szybko zyskał popularność dzięki 128 kb pamięci Ram i zainstalowanej stacji dyskietek 3,5″.

Reklama Komputera Macintosh od Apple | Super Bowl w 1984 roku.

Użytkownicy komputera byli zachwyceni możliwością korzystania z unikalnych programów Macintosh, takich jak:

MacWrite (edycja tekstów),
Aldus PageMaker (tworzenie grafik do druku)
oraz MacPaint (edycja obrazów).

Program MacPaint pokazał użytkownikom, jak ważne jest używanie myszy na komputerze osobistym.

Oprócz oprogramowania sukcesem okazała się również drukarka laserowa Apple. Szybko stała się preferowaną drukarką przez posiadaczy komputerów wszystkich marek.

Popularyzacja komputerów i popularyzacja programowania

Reklamy wczesnych komputerów domowych w prasie popularnej obfitowały w możliwości ich praktycznego wykorzystania w domu, od katalogowania przepisów kulinarnych, przez finanse osobiste, po automatykę domową.

Natomiast w ogłoszeniach w specjalistycznej prasie komputerowej często po prostu podawano specyfikacje, zakładając, że użytkownik zna się na rzeczy i ma już przemyślane zastosowania.

Jeśli dla danego zastosowania nie było dostępnego oprogramowania w pakiecie, użytkownik komputera domowego mógł je zaprogramować – pod warunkiem, że poświęcił odpowiednią ilość czasu na naukę programowania i poznanie specyfiki swojego systemu.

Ponieważ większość systemów była dostarczana z językiem programowania BASIC zawartym w systemowej pamięci ROM, użytkownikom łatwo było rozpocząć tworzenie własnych, prostych aplikacji.

Wielu użytkowników uznało programowanie za przyjemne i satysfakcjonujące doświadczenie, a także za doskonałe wprowadzenie do świata technologii cyfrowej.

I na koniec jeszcze kilka reklam...

Mamy nadzieję, że udało nam się przenieść Was przynajmniej trochę w czasie i przybliżyć historię komputerów, która doprowadziła do tego jak wyglądają dzisiejsze „pecety” (i inne urządzenia).

Na koniec wstawimy jeszcze galerię kilku reklam starych komputerów i komponentów komputerowych, które udało nam się znaleźć i uznaliśmy za ciekawe.

Jeśli interesują Cię podobne treści, koniecznie obserwuj nasz profil na Instagramie. Tam znajdziesz ich dużo więcej.